ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାଗ ନିଅନ୍ତୁ
ସବମିଶନ୍ ଓପନ୍
17/02/2025 - 31/03/2025

ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଯୋଗ ପୁରସ୍କାର 2025

ପୃଷ୍ଠଭୂମି

ଯୋଗ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତୀୟ ପରମ୍ପରାର ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଉପହାର। "ଯୋଗ" ଶବ୍ଦଟି ସଂସ୍କୃତ ଶବ୍ଦ "ୟୁଜ"ରୁ ଆସିଛି ଯାହାର ଅର୍ଥ "ଯୋଗ କରିବା", "ଯୋଡ଼ିବା" ବା "ଏକତ୍ର କରିବା", ଯାହା ମନ ଓ ଶରୀରର; ଚିନ୍ତା ଓ କାର୍ଯ୍ୟ; ସଂଯମ ଓ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣତା; ମାନବ ଓ ପ୍ରକୃତି ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ୱୟର ଏକତାକୁ ସୂଚାଇଥାଏ, ଏବଂ ଯାହା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ଏକ ସାମଗ୍ରିକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଅଟେ। ଯୋଗ ରୋଗ ନିରାକରଣ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଏବଂ ଅନେକ ଜୀବନଶୈଳୀ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିଶୃଙ୍ଖଳାର ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ପରିଚିତ। ଏହାର ସାର୍ବଜନୀନ ଆବେଦନକୁ ଗ୍ରହଣ କରି 2014 ଡିସେମ୍ବର 11 ତାରିଖରେ ମିଳିତ ଜାତିସଙ୍ଘ ସାଧାରଣ ପରିଷଦ (UNGA) ଏକ ସଙ୍କଳ୍ପ (ରିଜୋଲ୍ୟୁସନ 69/131) ପାରିତ କରି ଜୁନ 21 ତାରିଖକୁ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଯୋଗ ଦିବସ (IDY) ଭାବେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା।

ପୁରସ୍କାରର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ

ମାନ୍ୟବର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଦ୍ଵିତୀୟ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଯୋଗ ଦିବସ ଅବସରରେ ଦୁଇଟି ଯୋଗ ପୁରସ୍କାର ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ, ଗୋଟିଏ ଜାତୀୟ ଓ ଗୋଟିଏ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଯାହା ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଯୋଗ ଦିବସ ଅବସରରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ। ଏହି ପୁରସ୍କାରର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଯୋଗର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଏବଂ ବିକାଶ ମାଧ୍ୟମରେ ସମାଜରେ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ପ୍ରଭାବ ବିସ୍ତାର କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ/ସଙ୍ଗଠନମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନିତ କରିବା।

ପୁରସ୍କାର ବିଷୟରେ

ଯୋଗର ବିକାଶ ଓ ପ୍ରସାର ଦିଗରେ ଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅବଦାନ ପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏହି ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯିବାର ପ୍ରସ୍ତାବ ରହିଛି। ଏହି ଅବଦାନକୁ ଉଭୟ ଜାତୀୟ ଓ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି। ପ୍ରତିବର୍ଷ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଯୋଗ ଦିବସ (IDY) (21 ଜୁନ୍) ଅବସରରେ ଏହି ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ। ଜୁନ୍ 21 ତାରିଖକୁ ଜାତିସଂଘ ସାଧାରଣ ସଭା ଦ୍ୱାରା IDY ଭାବେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଛି, ଯାହାକୁ ସାଧାରଣତଃ ଯୋଗ ଦିବସ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ମାଇଁଗଭ୍ ସହଭାଗିତାରେ ଏହି ପୁରସ୍କାରଗୁଡ଼ିକର ନାମାଙ୍କନ ଆୟୋଜନ କରାଯାଉଛି ।

କ୍ୟାଟାଗୋରୀ

ଯୋଗର ପ୍ରଚାର ଓ ବିକାଶରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅବଦାନ ଏବଂ ଅତୁଳନୀୟ ଟ୍ରାକ୍ ରେକର୍ଡ ଥିବା ସଂସ୍ଥାକୁ ଏହି ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ। ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବର୍ଷରେ ଜୁରୀ ଏକ କିମ୍ବା ଏକାଧିକ ବ୍ୟକ୍ତି/ଅନୁଷ୍ଠାନକୁ ପୁରସ୍କାର ଦେବା କିମ୍ବା କାହାକୁ ପୁରସ୍କାର ନଦେବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇପାରନ୍ତି। ଥରେ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିବା ସଂସ୍ଥାକୁ ସେହି ବର୍ଗରେ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ପୁନର୍ବାର ବିଚାର କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ। ନିମ୍ନଲିଖିତ ବର୍ଗରେ ଏହି ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ:

  1. ଜାତୀୟ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ
  2. ଜାତୀୟ ସଙ୍ଗଠନ
  3. ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବ୍ୟକ୍ତି
  4. ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସଙ୍ଗଠନ

ଜାତୀୟ: ଯୋଗର ପ୍ରଚାର ଓ ବିକାଶରେ ଯୋଗଦାନ ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ବଂଶୋଦ୍ଭବ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକୁ ଏହି ଦୁଇଟି ଜାତୀୟ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ।

ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ: ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଯୋଗର ପ୍ରସାର ଏବଂ ବିକାଶରେ ଯୋଗଦାନ ପାଇଁ ଭାରତୀୟ କିମ୍ବା ବିଦେଶୀ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକୁ ଏହି ଦୁଇଟି ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ।

ପୁରସ୍କାର

ଆବେଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟା

ସମସ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିବା ଏକ ଆବେଦନ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ ପ୍ରତିଯୋଗୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇପାରିବ କିମ୍ବା ସେମାନଙ୍କୁ ଏହି ପୁରସ୍କାର ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ବିଚାର ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଯୋଗ ସଙ୍ଗଠନ ଦ୍ୱାରା ମନୋନୀତ କରାଯାଇପାରେ।

ଯୋଗ୍ୟତା ମାନଦଣ୍ଡ ପୂରଣ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ସଂସ୍ଥା ପାଇଁ ଆବେଦନ ଖୋଲା ରହିଛି। ଆବେଦନ/ନାମାଙ୍କନ କେବଳ (ମାଇଁଗଭ୍‌ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ) ମାଧ୍ୟମରେ ଦାଖଲ କରାଯାଇପାରିବ । ଏଥିପାଇଁ ଆୟୁଷ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ୱେବସାଇଟ୍ ଏବଂ ଆୟୁଷ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଅନ୍ୟ ସ୍ୱୟଂଶାସିତ ସଂସ୍ଥାରେ ମଧ୍ୟ ଲିଙ୍କ୍ ଉପଲବ୍ଧ ହେବ।

ଜଣେ ପ୍ରତିଯୋଗୀ କେବଳ ଗୋଟିଏ ପୁରସ୍କାର ବର୍ଗ ପାଇଁ ମନୋନୀତ ହୋଇପାରିବେ ଯାହାକି ଜାତୀୟ ପୁରସ୍କାର କିମ୍ବା ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପୁରସ୍କାର ହେବ।

ଯୋଗ୍ୟତା

ଯୋଗର ପ୍ରଚାର ପ୍ରସାର ଏବଂ ବିକାଶ ଦିଗରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯୋଗଦାନ ଦେଉଥିବା ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ଓ ସମ୍ମାନ ଦେବା ହେଉଛି ପୁରସ୍କାରର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ, ଏହି ପୁରସ୍କାର ପାଇଁ ପ୍ରତିଯୋଗୀ/ନୋମିନି ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କର ଯୋଗ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସମୃଦ୍ଧ ଅଭିଜ୍ଞତା ଏବଂ ଗଭୀର ଜ୍ଞାନ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ।

ଉଭୟ ଜାତୀୟ ଓ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବର୍ଗ ପାଇଁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବର୍ଗରେ ପ୍ରତିଯୋଗୀ/ନୋମିନିଙ୍କ ସର୍ବନିମ୍ନ ଯୋଗ୍ୟତା ବୟସ 40 ବର୍ଷ।

ସର୍ବନିମ୍ନ ୨୦ (କୋଡ଼ିଏ) ବର୍ଷର ସେବା ଯେଉଁଥିରେ ଏକ ନିଖୁଣ ଟ୍ରାକ୍ ରେକର୍ଡ ଏବଂ ଯୋଗର ପ୍ରଚାର ଓ ବିକାଶରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅବଦାନ ରହିଥିବ ।

ସ୍କ୍ରିନିଂ କମିଟି

ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ ଆୟୁଷ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ସ୍କ୍ରିନିଂ କମିଟି ଦ୍ୱାରା ସମସ୍ତ ଆବେଦନ/ନାମାଙ୍କନର ସ୍କ୍ରିନିଂ କରାଯିବ। ସ୍କ୍ରିନିଂ କମିଟିରେ ଜଣେ ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କ ସମେତ 4 ଜଣ ସଦସ୍ୟ ରହିବେ।

ସ୍କ୍ରିନିଂ କମିଟି 3 ଜଣ ସରକାରୀ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ହେବ ସେମାନେ ହେଲେ:

  1. ସଚିବ ଆୟୁଷ - ଅଧ୍ୟକ୍ଷ
  2. ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ, CCRYN - ସଦସ୍ୟ
  3. ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ, MDNIY - ସଦସ୍ୟ

ଆୟୁଷ ସଚିବଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଜଣେ ଅଣସରକାରୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଏହି କମିଟିର ସଦସ୍ୟ ଭାବେ ମନୋନୀତ କରାଯାଇପାରେ।

ମୂଲ୍ୟାୟନ କମିଟି (ଜୁରି)

ମୂଲ୍ୟାୟନ କମିଟି (ବିଚାରକମଣ୍ଡଳୀ)ରେ ଜଣେ ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କ ସମେତ 7 ଜଣ ସଦସ୍ୟ ରହିବେ। ଏହି ବିଚାରକ ମଣ୍ଡଳୀରେ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରର ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ରହିବେ, ଯେଉଁମାନେ କି ପ୍ରତିବର୍ଷ ଆୟୁଷ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଦ୍ୱାରା ମନୋନୀତ ହେବେ। ସ୍କ୍ରିନିଂ କମିଟି ଯେଉଁ ନାଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛି ତାହାକୁ ବିଚାରକମଣ୍ଡଳୀ ବିଚାର କରିବେ । ଏହା ମଧ୍ୟ ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ଉପଯୁକ୍ତ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ମନୋନୀତ କରିପାରେ।

ମୂଲ୍ୟାୟନ କମିଟି (ବିଚାରକମଣ୍ଡଳୀ)ରେ 4 ଜଣ ସରକାରୀ ସଦସ୍ୟ ରହିବେ

କ୍ୟାବିନେଟ୍ ସଚିବ - ଅଧ୍ୟକ୍ଷ
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପରାମର୍ଶଦାତା - ସଦସ୍ୟ
ବୈଦେଶିକ ସଚିବ - ସଦସ୍ୟ
ସଚିବ, ଆୟୁଷ - ସଦସ୍ୟ ସଚିବ

କ୍ୟାବିନେଟ ସଚିବ ଏହି କମିଟିରେ ତିନି ଜଣ ଅଣ-ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ସଦସ୍ୟ ଭାବେ ମନୋନୀତ କରିପାରିବେ।

ମୂଲ୍ୟାୟନ ମାନଦଣ୍ଡ

ମୂଲ୍ୟାୟନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ

ସାଧାରଣ ନିୟମ ଓ ସର୍ତ୍ତାବଳୀ

ଅସ୍ୱୀକରଣ