বিশ্ব ধঁপাত নিষিদ্ধ দিৱস বিশ্বজুৰি ধৰা হৈছে 31 মে প্ৰতি বছৰে। আৰম্ভ কৰা হৈছে বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থা (WHO), এই দিনটোৱে স্বাস্থ্য, পৰিৱেশ আৰু অৰ্থনীতিৰ ওপৰত যুটীয়া সোৰৱনিদ্ৰাৰ ক্ষতিকাৰক প্ৰৱণতাসমূহৰ বিষয়ে জনসাধাৰণৰ মাজত সচেতনতা বৃদ্ধিৰ বাবে লক্ষ্য ৰাখে। ই ব্যক্তিসকল, সমাজ আৰু চৰকাৰসমূহক একত্ৰিত কাৰ্য্যেৰে তামাক ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰিবলৈ আৰু তামাকমুক্ত সমাজক উদ্বুদ্ধ কৰিবলৈ এক প্লাটফৰ্ম হিচাপে কাৰ্য্য কৰে।
এই দিনটোৱে বৰ্তমান আৰু ভবিষ্যৎ প্রজন্মক ধূমপান আৰু নিৰ্ধূমপানৰ দুয়ো ধৰণৰ তামাক খোৱাৰ বিপদৰ পৰা ৰক্ষা কৰাৰ অসম্ভৱ প্ৰয়োজন বুজাই দিয়ে। ই জনস্বাস্থ্যমূখী প্ৰতিবদ্ধতাৰ শক্তি বৃদ্ধি কৰে আৰু প্ৰতিষেধক ব্যৱস্থা, আচৰণৰ পৰিৱৰ্তন, আৰু স্বাস্থ্য প্রচাৰৰ জৰিয়তে অ-সংক্রমণীয় ৰোগসমূহৰ বৰণী হ্ৰাস কৰাৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় চেষ্টা সমৰ্থন কৰে।
বিশ্বৰ ৱিকলিংগ নিষিদ্ধ দিৱস হৈছে যুৱসমাজক শিক্ষা দিয়া, অংশীদাৰসকলক জড়িত কৰা আৰু তামাক নিয়ন্ত্ৰণ বিধি আৰু নীতি সমূহৰ কাৰ্যকরী ব্যৱহাৰ বঢ়োৱা এটি সুযোগ। চিগাৰেট আৰু অন্যান্য তামাক প্ৰডাক্ট ৱিকল্ (COTPA), 2003, ৰাষ্ট্ৰীয় তামাক নিয়ন্ত্রণ কাৰ্যসূচী (এনটিসীপী), আৰু বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ অভিছান তামাক নিয়ন্ত্ৰণ চুক্তি (WHO FCTC).
চিহ্নিত কৰিবলৈ বিশ্ব ধঁপাত নিষিদ্ধ দিৱস অন 31 মে 2025, বিদ্যালয় শিক্ষা আৰু সাক্ষৰতা বিভাগ (ড’চেল), শিক্ষা মন্ত্রক, সৰৱিধৰ স্কুলসমূহক দেশজুৰি তেওঁলোকৰ সৃষ্টিশীলতা মুক্ত কৰি এখন দেশব্যাপী বিদ্যালয় প্ৰত্যাহ্বান তামাক ব্যৱহাৰ কৰাৰ ক্ষতিকাৰক প্ৰভাৱৰ বিষয়ে জনাৱাৰ উদ্দেশ্যে। এই চেলেঞ্জটোৱে চাৰিটা উপকৰণ/কাৰ্য্য অন্তর্ভুক্ত কৰিছে - ৰেলী, নুক্কড় নাটক, প'ষ্টাৰ আৰু স্ল'গান/কবিতা যিবোৰ বিদ্যালয়সমূহে তামাক ব্যৱহাৰৰ বিৰুদ্ধে স্থানীয় বাতাবৰণক ম'বিলাইজ কৰাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে।
এই উদ্যোগৰ অংশ হিচাপে, বিদ্যালয়ে ৰেলী, নুক্কাদ নাটক, পাছাটো বনোৱা আৰু বৰ্ণনাৰ/কবিতাৰ লেখা প্ৰতিযোগিতাৰ আয়োজন কৰিব যাতে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সৰ্বাধিক অংশগ্ৰহণ হয় যাতে বাৰ্তাটোৰ প্ৰচাৰ হয়: তামোলৰ বিৰোধিতা কৰক, স্বাস্থ্যৰ বাবে হঁচপা কৰক। লক্ষ্য হৈছে ছাত্ৰছাত্ৰীৰ পৰা পৰিবৰ্তনৰ এজেন্ট আৰু তামাক মুক্ত প্ৰজন্মৰ বাবে উদ্ৰেক ৰাজৰূপে গঠন কৰা। চাৰিওটা উপকৰণ/কাৰ্যক্রমে ছাত্ৰছাত্রীসকলক জনতাৰ সৈতে জড়িত হ'বলৈ, সচেতনতা বৃদ্ধিকৰিবলৈ আৰু স্বাস্থ্যকৰ, তামাক মুক্ত জীৱনধাৰাৰ প্ৰতি উৎসাহিত কৰিবলৈ মাধ্যম হিচাপে কাম কৰিব।
বিশ্ব ধঁপাত নিষিদ্ধ দিৱস 2025 পালনৰ অংশ হিচাপে "ৰাষ্ট্ৰব্যাপী বিদ্যালয় প্ৰত্যাহ্বান"। 31 চনৰ 2025 জুলাইলৈকে চলিবলগীয়া এই পদক্ষেপৰ লক্ষ্য হৈছে ধঁপাত সেৱনৰ ক্ষতিকাৰক প্ৰভাৱৰ বিষয়ে ছাত্ৰ-ছাত্ৰী আৰু সমাজৰ মাজত সজাগতা সৃষ্টি কৰা আৰু শিশুসকলক এখন সুস্থ সমাজ গঢ়ি তোলাৰ ক্ষেত্ৰত পৰিৱৰ্তনৰ এজেণ্ট হ’বলৈ উৎসাহিত কৰা।
তামাক এতিয়াও এটা মুখ্য জনস্বাস্থ্য বিপদ হিচাপে অব্যাহত আছে, প্ৰতিবছৰে অজস্ৰ জীৱন ল’বলৈ আৰু পৰিয়াল আৰু সম্প্রদায়সমূহক দেশজুৰি প্ৰভাৱিত কৰিবলৈ। এই চেলেঞ্জে বিদ্যালয়সমূহৰ বাবে এটা সুযোগ দিয়ে যাতে সিহঁতে নিজৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক সচেতনতা বাতৰিৰ বাহক হিচাপে সাজু কৰিব পাৰে, যাৰ জোৰ দিয়া বার্তা: তামোলৰ বিৰোধিতা কৰক, স্বাস্থ্যৰ বাবে হঁচপা কৰক।
প্ৰত্যাহ্বানত অংশগ্ৰহণ কৰা বিদ্যালয়সমূহে নিশ্চিত কৰিব পাৰে যে সৰ্বাধিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে চাৰিটা কাৰ্য্যসূচীত অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু তেওঁলোকৰ মতামত সৃষ্টিশীল আৰু অৰ্থপূৰ্ণভাৱে প্ৰকাশ কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰা হ’ব। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে প্ৰভাৱশালী পোষ্টাৰ প্ৰস্তুত কৰিব পাৰে, চিন্তা-উদ্দীপক শ্লোগান আৰু কবিতা লিখিব পাৰে, নুক্কাদ নাটক (ৰাজপথৰ নাটক) প্ৰদৰ্শন কৰিব পাৰে আৰু বাৰ্তাৰ সৰ্বাধিক বৃদ্ধিৰ বাবে স্থানীয় জনগোষ্ঠীৰ সৈতে সমাৱেশৰ জৰিয়তে জড়িত হ’ব পাৰে। এই সৃষ্টিশীল প্ৰচেষ্টাসমূহে জনসাধাৰণক জড়িত কৰাৰ বাবে, সজাগতা বৃদ্ধিৰ বাবে, আৰু ধঁপাত সেৱনৰ বিৰুদ্ধে সামূহিক পদক্ষেপ গ্ৰহণৰ বাবে প্ৰেৰণা যোগাবলৈ শক্তিশালী আহিলা হিচাপে কাম কৰিব।
অংশগ্ৰহণকাৰী সকলো বিদ্যালয়ে বিদ্যালয়ৰ বাবে এজন ন’ডেল ব্যক্তি (প্ৰধান শিক্ষক, শিক্ষক বা প্ৰশাসনিক কৰ্মচাৰী) চিনাক্ত কৰিব লাগে। নোডেল ব্যক্তিয়ে কৰিব লাগিব মাইগভ্ ইনোভেট প্লাটফৰ্মত নিজৰ নাম পঞ্জীয়ন কৰিব পাৰে অভিযানৰ বাবে বিদ্যালয়টোৰ যোগ্য হ'বলৈ। প্ৰত্যেক অংশগ্ৰহণ কৰা বিদ্যালয়ে তলত উল্লেখ কৰা চিত্ৰ অথবা ভিডিও লিঙ্ক জমা দিব লাগে যাৰ দ্বাৰা তেওঁলোকে সফলভাবে নিজৰ জমা সম্পূৰ্ণ কৰিব পাৰে।
ৰেলী বিশেষ আৱশ্যক তথ্য:
i. চাৰিটা কাৰ্যৰ সামগ্ৰিক ৰেংকৰ ওজনৱাৰ বাবে তলত উল্লেখ কৰা হব:
কাৰ্যকলাপ |
ওজন |
ৰেলী |
40 % |
প'ষ্টাৰ |
20 % |
নাৰীৰ শক্তি, যুৱতাৰ অকেও। |
20 % |
নুক্কাদ নাটক |
20 % |
মুঠ স্ক'ৰ |
100 নম্বৰ |
ii. ৰেলীৰ মুল্যায়ন 3 টা স্তৰ থাকিব: জিলাৰ/ৰাজ্যৰ/ইউটিঅ' স্তৰ আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় স্তৰ।
জিলা, ৰাজ্য, আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ জুৰী পেনেলে দিয়া পৰামৰ্শৰ ভিত্তিত আটাইতকৈ উল্লেখযোগ্য বিদ্যালয়সমূহক ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত সম্বৰ্ধনা জনোৱা হ’ব। কাৰ্যসূচীত অংশগ্ৰহণ কৰা বিদ্যালয়সমূহৰ সকলো ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে পদক আৰু প্ৰশংসাৰ প্ৰমাণ পত্ৰ লাভ কৰিব। বিদ্যালয়খনে পি এম ই-বিদ্যা চেনেলতো ফিচাৰ কৰিবলৈ পাব।
টেবুল 1: ৱিকৰ ৰাজ্য/ইউটি অনুসৰি পোৱা শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানৰ সংখ্যা (ৰাষ্ট্ৰীয় স্তৰত আগবঢ়াবলৈ)।
ৰাজ্য স্তৰৰ প্ৰৱন্ধসমূহ |
বিদ্যালয়ৰ সংখ্যা |
ৰাজ্যসমূহ |
6 |
14,999 আৰু কম |
|
8 |
15,000 24,999 বিদ্যালয় |
হিমাচল প্ৰদেশ (17,826), হৰিয়ানা (23,517), উত্তৰাখণ্ড (22,551) |
10 |
25,000 44,999 বিদ্যালয় |
পঞ্জাৱ (27,404), জম্মু আৰু কাশ্মীৰ (24,296), ঝাৰখণ্ড (44,475) |
12 |
45,000 59,999 বিদ্যালয় |
অসম (56,630), ছত্তীসগঢ় (56,615), গুজৰাট (53,626) আৰু তেলেঙ্গনা (42,901) |
14 |
60,000 74,999 বিদ্যালয় |
ଓଡିଶା (61,693) আৰু ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ (61,373) |
16 |
75,000 99,999 স্কুল |
কৰ্ণাটক (75,869), পশ্চিম বংগ (93,945) আৰু বিহাৰ (94,686) |
18 |
1,00,000,1,23,411 বিদ্যালয় |
মাহাৰাষ্ট্ৰ (1,08,237) আৰু ৰাজস্থান (1,07,757) |
20 |
1,23,411 হত্যাৰ পৰা অধিক বিদ্যালয় |
মধ্য প্ৰদেশ (1,23,412) আৰু উত্তৰ প্ৰদেশ (2,55,087) |
মূলে: UDISE+ 2023-24
