डिजिटल इंडियाबद्दल भाशिनी:
भाषिणी, राष्ट्रीय भाषा तंत्रज्ञान अभियानाची (NLTM) सुरुवात पंतप्रधानांनी जुलै 2022 मध्ये केली होती. भाषिणी मंच (https://bhashini.gov.in) च्या माध्यमातून भाषा तंत्रज्ञानाला डिजिटल सार्वजनिक वस्तू म्हणून उपलब्ध करून देण्यासाठी ही मोहीम राबविण्यात आली होती. AI/ML सारख्या उदयोन्मुख तंत्रज्ञानाचा वापर करून हे साध्य करण्याचा उद्देश आहे, आणि स्टार्टअप्स, उद्योग, शैक्षणिक संस्था, संशोधन गट, उत्साही आणि राज्य/केंद्र सरकार यांचा समावेश असलेल्या इकोसिस्टम विकासासह NLP भारतीय भाषांसाठी मुक्त-स्रोत मॉडेल, साधने आणि उपाय (उत्पादने आणि सेवा) विकसित आणि सामायिक करणार आहे. सामान्य वापरासाठी तसेच शिक्षण, आरोग्यसेवा आणि आर्थिक सेवा यांसारख्या विशिष्ट डोमेन/संदर्भांसाठी व्हॉइस टू व्हॉईस भाषांतरासह संभाषणाचे मजकुरात आणि मजकुराचे संभाषणात रुपांतर आणि भाषांतर करण्याचे प्रशिक्षण AI मॉडेल्सना देण्यासाठी अनुसूचित भारतीय भाषांमध्ये मोठे डेटासेट तयार करणे हा या मागील दृष्टिकोन आहे.
1000+ प्री-ट्रेन AI मॉडेल्स भाषिणी प्लॅटफॉर्मवर उपलब्ध करून देण्यात आली आहेत. भाषिणी इकोसिस्टम पार्टनर्ससाठी ओपन भाषिणी API द्वारे या AI लैंग्वेज मॉडेल्स उघड करण्यात आली आहेत. पुढील चरणांमध्ये फाईन ट्यून AI मॉडेलसह सार्वजनिक प्रासंगिकतेचे मोठे अनुप्रयोग, क्षमता प्रदर्शित करणे आणि अंमलबजावणीचा अनुभव प्राप्त करणे यांचा समावेश आहे, जेणेकरून इंटेलिजेंट व्हॉइस-आधारित युजर इंटरफेस, दस्तऐवज भाषांतर आणि मोठ्या प्रमाणात वेबसाइट भाषांतर यासारख्या सामान्य भाषा तंत्रज्ञान आवश्यकतांसाठी अंमलबजावणीचा दृष्टिकोन विकसित केला जाऊ शेकल.
डिजिटल इंडिया कॉर्पोरेशन (DIC) अंतर्गत एक स्वतंत्र व्यवसाय विभाग (IBD), डिजिटल इंडिया भाषिणी विभाग (DIBD) याची स्थापन करण्यात आली आहे, ज्याचा उद्देश आहे, मिशन भाषिणी उपक्रमांचे अँकरिंग करणे आणि विशेषत: स्टार्टअप्सचा समावेश असलेल्या भाषा तंत्रज्ञान इकोसिस्टमना सहाय्य देणे.
उद्दिष्ट:
भाषाविषयक विशिष्ट समस्यांवर प्रभावी आणि स्वदेशी उपाय विकसित करण्यासाठी DIBD हे NLP डोमेनमध्ये खालील दोन (02) समस्यांसाठी उपाय मागवत आहे:
| S/N | समस्या विधान | वर्णन | इच्छित उपाय |
|---|---|---|---|
| 01 | लाइव्ह भाषण एकाच वेळी अनेक लक्ष्य भाषांमध्ये अनुवादित केले गेले पाहिजे. | भाषण ऐकणाऱ्या नागरिकांना चांगल्या प्रकारे समजावे यासाठी मान्यवर व्यक्तींनी दिलेले लाइव्ह भाषण एकाच वेळी अनेक भारतीय स्थानिक भाषांमध्ये अनुवादित केले गेले पाहिजे. लाइव्ह भाषण चालू असताना जास्त विलंब न करता ते रिअल टाइममध्ये केले पाहिजे. |
भाषिणी AI मॉडेल्स आणि API च्या आधारे AI आधारित उपाय, जे मजकूर कॅप्शनसह लाइव्ह भाषणाचा त्वरित इच्छित भाषांमध्ये अनुवाद करू शकतात. तसेच, आउटपुट सुसंगत स्वरूप असावे जेणेकरून ते कोणत्याही माध्यमाद्वारे / सोशल मीडिया चॅनेलद्वारे एकाधिक भाषांमध्ये प्रसारित केले जाऊ शकेल. या उपायाद्वारे अनेक वापरकर्त्यांना मोठ्या प्रमाणात अनुवाद उपलब्ध झाला पाहिजे आणि सेवा व्यवस्थापनासाठी डॅशबोर्ड प्रदान केला गेले पाहिजे. थेट अनुवाद उत्पादनाची वैशिष्ट्ये:
|
| 02 | भारत सरकारच्या कार्यालयांना प्रादेशिक भाषांमध्ये अनेक संदेश कागदोपत्री प्राप्त होतात. ही कागदपत्रे (मुद्रित आणि हस्तलिखित दोन्ही) OCR चा वापर करून डिजिटल केली जातील आणि त्यांचे भाषांतर केले गेले जाईल आणि नंतर त्यावर कार्य करून परत त्यांचा अनुवाद केला जाईल आणि मूळ प्रादेशिक भाषेत प्रतिसाद दिला जाईल. | कार्यालयात प्राप्त झालेले संप्रेषणमान्यताप्राप्त भारतीय भाषेत मुद्रित कागदाच्या स्वरूपात / हस्तलिखित स्वरूपात असू शकते. याचे OCR केले पाहिजे आणि परिचित भाषेत अनुवादित करून नंतर त्याच भाषेत पुन्हा प्रतिसाद दिला गेला पाहिजे |
या उपायाद्वारे सर्व भाषा समजून घेणे असणे आवश्यक आहे, भले ही ते छापील स्वरूपात, हस्तलिखित किंवा दोन्ही स्वरूपामध्ये असो. या मजकुरांचे इच्छित भाषेत भाषांतर केले पाहिजे आणि नंतर त्याच भाषेत पुन्हा प्रतिसाद दिला गेला पाहिजे. OCR उत्पादनांची वैशिष्ट्ये:
|
प्रस्तावित ग्रँड इनोव्हेशन चॅलेंज वरील दोन (02) पूर्व-परिचित समस्यांसह भाषण एकाच वेळी लक्ष्यित भाषेत अनुवादित करण्याची आणि कागदावर प्राप्त संप्रेषण OCR करून लक्ष्यित भाषेत अनुवादित करण्याची आणि प्रतिसाद देण्याची प्रणाली संबंधित आव्हाने हाताळण्याचा प्रयत्न करते. संघ एक किंवा दोन्ही आव्हाने सोडवण्याचा प्रयत्न करू शकतात.
आव्हानाचे टप्पे:
- कल्पना आणि प्रोटोटाइप (स्टेज-1): एका भारतीय भाषेतील प्रोटोटाइपसह संघांना त्यांच्या उपायांच्या नाविन्यपूर्ण आणि अत्याधुनिक कल्पनांचा प्रस्ताव मांडावा लागेल. या टप्प्यातून अव्वल 10 संघांची निवड केली जाणार आहे. भाषिणी APIs वर आधारित प्रोटोटाइप सुधारण्यासाठी प्रत्येक संघाला 1 लाख रुपयांचा निधी प्राप्त होईल.
- प्रोटोटाइपमध्ये सुधारणा (स्टेज-2): टप्पा 1 मधील निवडक प्रवेशिकांना विशिष्ट ज्युरींसमोर दोन भारतीय भाषांमध्ये त्यांचा सुधारित नमुना सादर करण्याची संधी मिळेल. अंतिम टप्प्यासाठी अव्वल 3 संघांची निवड करण्यात येणार आहे. वापरता येण्याजोगा उपाय तयार करण्यासाठी प्रत्येक संघाला 2 लाख रुपयांचा निधी प्राप्त होईल.
- उपाय निर्माण करणे (अंतिम स्टेज): विजेत्याला एक वर्षासाठी भारत सरकार आणि राज्य सरकारांद्वारे वापरण्यासाठी 10 भारतीय भाषांमध्ये उपाय निर्माण करण्यासाठी माननीय इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्री यांच्याकडून प्रमाणपत्रासह 50 लाख रुपयांची निश्चित रक्कम मिळेल आणि त्याव्यतिरीक्त ऑपरेशन्स आणि मेंटेनन्ससाठी दर वर्षी 10 लाख रुपयांची मदत मिळेल.
पुरस्कार आणि परिणाम:
- आपल्या भविष्याला जलद गती द्या: सरकारी संस्थांमध्ये वापरण्यासाठी उपाय शोधून काढण्यासाठी एक व्यासपीठ.
- ग्राहकांपर्यंत प्रसार: भारतीय उद्योग क्षेत्रातील संघटनांमधील नेत्यांना आपल्या नावीन्यपूर्णतेचे प्रदर्शन आणि प्रचार करण्याची संधी हा उच्च दर्शक मंच आपल्याला प्रदान करतो.
- आपल्या अपेक्षा वाढवा: क्षेत्रातील समवयस्कांना भेटण्याची आणि इकोसिस्टममधील नवीनतम प्रगती जाणून घेण्याची संधी. या कार्यक्रमात तुमचे सहकारी या क्षेत्रातील मान्यवर आहेत. ते अनुभवाचा एक महत्त्वाचा भाग आहेत, म्हणून आम्ही आपल्याला उत्कृष्ट व्यक्तींसोबत काम करण्याची संधी मिळेल हे सुनिश्चित करतो.
- मान्यता आणि बक्षीस: 50 लाख रुपयांच्या सरकारी करारासह कार्यक्रमाच्या विविध टप्प्यांवर आकर्षक बक्षीस रक्कम जिंका.
IPR धोरण:
नवीन बौद्धिक संपदा अधिकार (IPR) अंतिम विजेता (संस्था / संघटना) प्राप्तकर्त्याशी संबंधित असेल आणि यामध्ये विशिष्ट नियम आणि अटींनुसार भारत सरकारच्या सार्वजनिक हितासाठी / मागणीसाठी विशिष्ट अटी असतील. उपलब्ध संस्थात्मक यंत्रणा आणि समर्थन माध्यमातून त्यांच्या स्वत: च्या खर्चासह नवीन बौद्धिक मालमत्ता अधिकारांचे संरक्षण करण्याची जबाबदारी निधी मिळवणाऱ्या व्यक्तीची असेल.
पात्रता निकष:
- सहभागी संघ कंपनी कायद्यानुसार नोंदणीकृत असलेली भारतीय कंपनी असणे आवश्यक आहे किंवा तिने DIPP च्या ताज्या अधिसूचनेनुसार स्टार्ट-अपच्या व्याख्येचे पालन करणे आवश्यक आहे ( http://startupindia.gov.in वर उपलब्ध).
- [भारतीय कंपनी: 51% किंवा त्यापेक्षा जास्त शेअरहोल्डिंग भारतीय नागरिक किंवा भारतीय वंशाच्या व्यक्तीकडे आहे]
- सहभागी संघ अद्याप नोंदणीकृत नसल्यास, तरीही त्यांना सहभागी होण्याची परवानगी आहे, परंतु अंतिम सबमिशनसाठी निवड झाल्यास त्यांना नोंदणी करणे आवश्यक आहे.
मूल्यमापन प्रक्रिया:
चॅलेंज मध्ये सादर केलेल्या कल्पनांचे खालील मापदंडांवर मूल्यमापन केले जाईल.
| # | मापदंड | वर्णन |
|---|---|---|
| 1 | समस्या सोडवण्याचा दृष्टिकोन | उत्पादन कल्पना, नावीन्यपूर्णतेचा स्तर, अंतिम उपायामधील साधेपणा, कल्पनेची अद्वितीयता आणि आकारमान बदलण्याची क्षमता, नवीन कल्पनांविषयीचा दृष्टिकोन |
| 2 | बिजनेस युज केस | बिजनेस केस, USP आणि दृष्टीकोन |
| 3 | उपाय तांत्रिक शक्यता | उत्पादन वैशिष्ट्ये, आकारमान बदलण्याची क्षमता, अंतर्कार्यक्षमता, सुधारणा आणि विस्तार, अंतर्निहित तंत्रज्ञान घटक आणि स्टॅक आणि भविष्यातील अभिमुखता |
| 4 | उत्पादनाचा रोडमॅप | उत्पादन तयार करण्यासाठी संभाव्य खर्च, बाजार नेण्याचे धोरण, बाजारात नेण्यासाठी लागणारा वेळ |
| 5 | संघाची क्षमता आणि संस्कृती | संघ नेत्यांचा प्रभावीपणा (म्हणजे मार्गदर्शन करण्याची क्षमता, कल्पना सादर करण्याची क्षमता), बाजारात उत्पादन नेण्याची क्षमता, संस्थेची प्रगतीची संभाव्यता |
| 6 | उपयुक्त बाजार | नैसर्गिक विक्री अपील, परवडण्याजोगे, ROI, विक्री वितरण चॅनेल |
मूल्यमापनाची प्रक्रिया पुढीलप्रमाणे असेल
A. चरण I: प्रथम स्तर गुणवत्ता तपास आणि संघ आयोजन करून पुनरावलोकन
- सहभागी संघांच्या पात्रता निकषांचे पालन यांचे मूल्यांकन करणे
- संबंधित नामांकन फॉर्ममध्ये प्रदान केलेल्या प्रतिसादांची गुणवत्ता आणि संपूर्णता मूल्यांकन करणे
B. चरण दुसरे: ज्युरीद्वारे मूल्यांकन आणि स्क्रीनिंग
- प्रोटोटाइप बिल्डिंग स्टेजसाठी 10 संघांची निवड करण्यासाठी सादर केलेल्या कल्पनांचे तपशीलवार मूल्यांकन करणे.
- शॉर्टलिस्ट केलेल्या नामांकनांमधून अतिरिक्त माहिती / कलाकृती मिळवण्यासाठी SPOC शी संपर्क साधणे
C. चरण तिसरे: अंतिम टप्प्यासाठी प्रवेशिका शॉर्टलिस्ट करणे
- सर्व 10 संघांनी सादर केलेल्या प्रोटोटाइपचे सादरीकरण आणि पुनरावलोकन आयोजित करणे.
- सबमिट केलेल्या कल्पनांसाठी प्रत्येक मूल्यमापन पॅरामीटरवर 100 पैकी गुण देणे
D. चौथे चरण: अंतिम टप्प्यासाठी प्रवेशिकांचे मूल्यमापन करणे
- a. 3 संघांसाठी त्यांनी तयार केलेल्या उपायांचे सादरीकरण आयोजित करणे आणि आढावा घेणे
वेळ:
| अ.क्र. | उपक्रम | वेळ |
|---|---|---|
| 1 | इनोव्हेशन चॅलेंजचा शुभारंभ | सोमवार, 12 जून 2023 |
| 2 | प्रश्नोत्तरे/स्पष्टीकरण सत्रे | गुरुवार, 20 जून 2023 |
| 3 | नोंदणीसाठी अंतिम तारीख | गुरुवार, 26 जून 2023 |
| 4 | अर्जांची प्रारंभिक तपासणी | बुधवार, 28 जून 2023 |
| 5 | बिल्डिंग प्रोटोटाइपसाठी शॉर्टलिस्ट केलेल्या पथकांची घोषणा Click Here | Monday, 10 July 2023 |
| 6 | 1 भाषेत प्रोटोटाइप सबमिशनची शेवटची तारीख | शुक्रवार, 4 ऑगस्ट 2023 |
| 7 | शीर्ष 10 संघ निवडण्यासाठी सादरीकरणे (कमाल) | सोमवार, 14 ऑगस्ट 2023 |
| 8 | कल्पना आणि प्रोटोटाइप स्टेजच्या निकालांची घोषणा (कमाल. अव्वल 10 संघ) Click Here | मंगळवार, 22 ऑगस्ट 2023 |
| 9 | अव्व्ल 10 संघ 2 भाषांमध्ये फिचर रिच सोल्युशन सादर करतील | शुक्रवार, 22 सप्टेंबर 2023 |
| 10 | अव्वल 3 संघ निवडण्यासाठी सादरीकरणे (कमाल) | सोमवार, 2 ऑक्टोबर 2023 |
| 11 | प्रोटोटाइप स्टेजच्या वाढीच्या परिणामांची घोषणा (मॅक्स. अव्वल 3 संघ) | सोमवार, 9 ऑक्टोबर 2023 |
| 12 | अंतिम उपयोजित उत्पादनासह शीर्ष 3 संघांचे सादरीकरण | सोमवार, 13 नोव्हेंबर 2023 |
| 13 | निकाल जाहीर | गुरुवार, 16 नोव्हेंबर 2023 |
| 14 | करारावर सही करणे | TBD |
कोणतेही प्रश्न असल्यास, कृपया निःसंकोचपणे येथे संपर्क साधा: ajay.rajawat@digitalindia.gov.in
नियम आणि मार्गदर्शक तत्त्वे:
- सहभागी होण्यासाठी सर्व सहभागी आणि संघ पात्र असणे आवश्यक आहे (पात्रता निकष पहा).
- जर व्यक्ती कोणत्याही कंपनीशी संबंधित असतील तर त्यांना त्यांच्या कंपनीकडून NOC द्यावी लागेल ज्यात असे म्हटले आहे की संबंधित कंपनीला प्राइज मनी आणि / किंवा IPR वर कोणताही अधिकार नसेल. शिवाय, व्यक्तींनी NOC द्वारे किंवा अन्यथा नवीन संस्थेच्या नोंदणीबद्दल नियोक्ताला माहिती देणे आवश्यक आहे.
- इनोव्हेशन चॅलेंज दरम्यान, टीम लीडरला त्याच्या टीमच्या सर्व संभाषणासाठी आणि संवादासाठी सिंगल पॉइंट ऑफ कॉन्टॅक्ट (SPOC) मानले जाईल. शिवाय, इनोव्हेशन चॅलेंज दरम्यान टीम लीडर बदलला जाऊ शकत नाही.
- टीम लीडर आणि सहभागींना टीम रजिस्ट्रेशनच्या उद्देशाने आपला ईमेल आयडी आणि मोबाईल नंबर वापरणे आवश्यक असेल.
- इनोव्हेशन चॅलेंजसंदर्भात कोणत्याही अपडेटसाठी, सहभागींना DIBD / भाषिणीचा संदर्भ घ्यावा लागेल.
- इनोव्हेशन चॅलेंज ऑर्गनायझिंग टीम आणि टीम लीडर यांच्यातील सर्व संवाद केवळ नोंदणीकृत ईमेल आयडीद्वारेच होईल. केवळ हेच संवादाचे एकमेव स्वरूप असेल आणि इतर कोणत्याही प्रकारच्या संवादाला मान्यता दिली जाणार नाही.
- या टीमने कोणताही विद्यमान उपाय देऊ नयेत किंवा ज्या कंपन्यांकडे विद्यमान उपाय आहेत त्यांच्याशी सहकार्य करू नये. अशा प्रवेशिकांची ओळख पटल्यास त्या अपात्र ठरवण्यात येतील.
- या उपक्रमाचा कोणताही परिणाम केवळ इनोव्हेशन चॅलेंजच्या उद्देशाने सहभागी झालेल्या संघानेच भोगला पाहिजे.
- टीमने संदर्भ आणि रेकॉर्ड हेतूसाठी इनोव्हेशन चॅलेंजच्या सर्व टप्प्यांवर त्यांच्या आयडिया, प्रोटोटाइप आणि सोल्यूशनचे तपशीलवार दस्तऐवजीकरण राखले पाहिजे. इनोव्हेशन चॅलेंज ऑर्गनायझिंग टीम कार्यक्रमादरम्यान कोणत्याही वेळी या दस्तऐवजांचे पुनरावलोकन करण्याचा अधिकार राखून ठेवते.
- इनोव्हेशन चॅलेंजच्या प्रोटोटाइप आणि सोल्यूशन बिल्डिंग टप्प्यांदरम्यान शॉर्टलिस्ट केलेल्या कल्पनांच्या दृष्टिकोनात कोणताही बदल झाल्यास इनोव्हेशन चॅलेंज आयोजित करणाऱ्या टीमद्वारे त्यावर विचारविनिमय केला जाईल.
- टीमना केवळ एकदाच, प्रोटोटाइप स्टेजच्या आधी कार्यक्रमादरम्यान, संघातील सदस्यांना काढून टाकण्याची / ऐच्छिक माघार घेण्याची परवानगी दिली जाते. अशा कोणत्याही पावलाच्या मंजुरीसाठी इनोव्हेशन चॅलेंज आयोजित करणाऱ्या टीमला सांगावे लागेल. संघ बदलाच्या इतर कोणत्याही प्रकारास मान्यता दिली जाणार नाही.
- नाविन्यता आव्हानांतर्गत निधीचा वापर केवळ उपायांच्या विकासासाठी केला जाईल. या पथकांना पुढील टप्प्यापूर्वी प्रकल्प पूर्णत्वाच्या प्रमाणपत्रासह निधी वापर प्रमाणपत्र देणे आवश्यक असणार आहे, इनोव्हेशन चॅलेंज ऑर्गनायझिंग टीमने ठरविलेल्या आणि कळविलेल्या तारखेला DIBD ने विनंती केल्यानुसार या आव्हानासाठी शिल्लक रकमेचा वापर पुढील अद्यतने आणि सुधारणांसाठी केला जाऊ शकतो.
- विजेता (विजेते) नावीन्यपूर्ण आव्हानाचा भाग म्हणून विकसित केलेल्या उपाय / उत्पादनाचे अधिकार राखतील. विजेत्याला मात्र स्पर्धेदरम्यान आणि जिंकल्यानंतर इनोव्हेशन चॅलेंजसाठी परिभाषित केलेल्या अटी आणि शर्तींचे पालन करावे लागेल.
- उपाय कोणत्याही कल्पना / संकल्पना / उत्पादन आधीच कॉपीराइट, पेटंट किंवा बाजार या विभागात अस्तित्वात उल्लंघन करणारे/ त्याचे भाग / कॉपी असू नये.
- जे गैरव्यवहार करताना आढळतील, त्यांचा सहभाग रद्द होऊ शकतो.
- इनोव्हेशन चॅलेंज ज्युरी कोणत्याही अनपेक्षित परिस्थितीसाठी अंतिम आवाहन करेल.
- कोणत्याही वाद निवारणासाठी CEO DIBDs चा निर्णय हा या प्रकरणाचा अंतिम निर्णय असेल.
- अशा प्रकारे विकसित केलेले उपाय / उत्पादन निवडलेल्या क्लाउड वातावरणात सादर केले जाईल आणि केंद्र / राज्य / केंद्रशासित प्रदेश सरकारी संस्थांसाठी वापरले जाईल.
- विजेत्या संस्था लाइव्ह होण्याच्या कालावधी पासून चार (4) वर्षे उत्पादनास सहाय्य करतील.
- विजेत्या संस्थेला उत्पादनाच्या देखभाल आणि व्यवस्थापनासाठी खर्च आणि आधारावर निश्चित रकमेचे सहाय्य दिले जाईल.
- उपाय / उत्पादन मध्ये O&M टप्प्यात पुढे कोणत्याही नवीन सुधारणा, वैशिष्ट्ये केल्यास त्या नेहमी निवडलेल्या क्लाउड वातावरणात जाहीर केल्या जातील.
- तथापि, विजेत्या संस्थेला केंद्र/राज्य/केंद्रशासित प्रदेश सरकारी संस्थांबाहेरील कोणत्याही संस्थेला हे उत्पादन सादर करता येईल