ବୈଜ୍ଞାନିକ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ଗବେଷଣା ପରିଷଦ (CSIR), ବିଭିନ୍ନ ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଗବେଷଣା ଏବଂ ବିକାଶ ଜ୍ଞାନ ଆଧାର ପାଇଁ ପରିଚିତ, ଏକ ସମସାମୟିକ ଗବେଷଣା ଓ ବିକାଶ ସଂଗଠନ । ସମଗ୍ର ଭାରତରେ ଉପସ୍ଥିତି ଥିବା CSIRର 37ଟି ଜାତୀୟ ପରୀକ୍ଷାଗାର ଏବଂ ଆନୁସଙ୍ଗିକ ଆଉଟ୍ରିଚ୍ ସେଣ୍ଟର, ଗୋଟିଏ ଇନୋଭେସନ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସର ଏକ ଗତିଶୀଳ ନେଟୱାର୍କ ରହିଛି । ପ୍ରାୟ 6500 ବୈଷୟିକ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସହାୟକ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମର୍ଥିତ ପ୍ରାୟ 3450 ସକ୍ରିୟ ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ CSIR ଗବେଷଣା ଏବଂ ବିକାଶ ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ଅଭିଜ୍ଞତା ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ ।
CSIRରେ ଏରୋସ୍ପେସ୍ ଏବଂ ଏରୋନୋଟିକ୍ସ, ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ, ସମୁଦ୍ରବିଜ୍ଞାନ, ଭୂବିଜ୍ଞାନ, ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ, ଔଷଧ, ଜିନୋମିକ୍ସ, ବାୟୋଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଏବଂ ନାନୋ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଖଣି, ଯନ୍ତ୍ରାଂଶ, ପରିବେଶ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ଏବଂ ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପକ ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ ।
ସମାଜ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କଠାରୁ ବହୁତ କିଛି ଆଶା କରେ କାରଣ ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସକାରାତ୍ମକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବାର ଶକ୍ତି ରଖିଛି । CSIR ଏହାର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଶକ୍ତିର ଉପଯୋଗ କରିବା ଏବଂ ଦେଶର ଆଶା ପୂରଣ କରିବାକୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିବଦ୍ଧ । ଯଦିଓ ଭାରତ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଶଂସନୀୟ ଅଗ୍ରଗତି କରିଛି, ତଥାପି ଦେଶ ସମ୍ମୁଖରେ ଅନେକ ଆହ୍ୱାନ ରହିଛି ଯାହାକୁ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ହସ୍ତକ୍ଷେପ ମାଧ୍ୟମରେ ସମାଧାନ କରାଯାଇପାରିବ । CSIR ଏଭଳି ସମସ୍ୟା/ ଆହ୍ୱାନଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରି ଏହାର ସମାଧାନ ଖୋଜିବାକୁ ଚାହୁଁଛି। ସମାଜର ବିଭିନ୍ନ ଭାଗିଦାରଙ୍କଠାରୁ ଆହ୍ୱାନ ଏବଂ ସମସ୍ୟା ସମ୍ପର୍କରେ ମତାମତ ଲୋଡିବା ପାଇଁ ଏହି ପୋର୍ଟାଲ ସେହି ଦିଗରେ ପ୍ରଥମ ପଦକ୍ଷେପ ।
କୃଷି ଓ ଆନୁଷଙ୍ଗିକ କ୍ଷେତ୍ର ହେଉଛି ଭାରତୀୟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଅଧିକାଂଶ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବିକାର ପ୍ରାଥମିକ ଉତ୍ସ । କୃଷି ଗବେଷଣା ହେଉଛି ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେତ୍ର ଯାହାକୁ CSIR ସମଗ୍ର ଭାରତରେ ଏହାର ବିଭିନ୍ନ ପରୀକ୍ଷାଗାରରେ ସମ୍ବୋଧିତ କରୁଛି । ଫୁଲ ଚାଷ ଏବଂ ଆରୋମା ମିଶନ ମଧ୍ୟ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର ଏକ ଅଂଶ ।
ଭୂମିକମ୍ପ ଓ ରୋଗ ବ୍ୟାପିବା ଭଳି ବିଭିନ୍ନ ମାନବ ନିର୍ମିତ ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛି ଭାରତ । ନିକଟରେ ମହାମାରୀ ଭଳି ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟରେ ଭୂମିକମ୍ପ ପ୍ରତିରୋଧୀ ଗୃହ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିକଶିତ କରିବା ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଆକାରରେ ରିଲିଫ ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ସଂଗଠନ ପାଖରେ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ରହିଛି ।
ମୂଲ୍ୟବାନ ଶକ୍ତି ସମ୍ପଦର ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଉପଯୋଗ ଭାରତ ଭଳି ଦେଶ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଶକ୍ତି ଏବଂ ଶକ୍ତି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଉପକରଣ ଗୁଡିକ ଗବେଷଣାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପାଦାନ ଯାହା CSIRର ଅନେକ ପରୀକ୍ଷାଗାରରେ ଅନୁସରଣ କରାଯାଉଛି । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର ଉପସମୂହରେ ଶକ୍ତି ଅଡିଟ୍ ଏବଂ ଉପକରଣର ଦକ୍ଷତା ନିରୀକ୍ଷଣ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।
ଜନସଂଖ୍ୟାର ଏକ ବୃହତ ବର୍ଗପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ଜୀବନଶୈଳୀ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଆମେ ରହୁଥିବା ପରିବେଶ ସହିତ ଜଡିତ ସମସ୍ୟାଗୁଡିକର ସମାଧାନ କରିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଜଳ, ପରିମଳ ଓ ପରିବେଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଏହି ସଂଗଠନ ଏକ ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ବିକଶିତ କରିଛି।
କୃଷି ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ କୃଷି ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ସ୍ୱଦେଶୀ କୃଷି ଯନ୍ତ୍ରପାତି ଉତ୍ପାଦ ବିକାଶ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ । କେତେକ ପରୀକ୍ଷାଗାରରେ ଅନେକ କୃଷି ଯନ୍ତ୍ରପାତି ଭିତ୍ତିକ ଉତ୍ପାଦ ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲିଛି। ଏହି ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ସୋନାଲିକା ଟ୍ରାକ୍ଟର, ଇଟ୍ରାକ୍ଟର, କୃଷି ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁରୁ ସମ୍ପତ୍ତି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଇତ୍ୟାଦି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।
ଭାରତରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନେକ ଆହ୍ୱାନର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଛି, ବିଶେଷକରି ଗ୍ରାମୀଣ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ । ଏହି ବିଭାଗରେ ବିଭିନ୍ନ ରୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ CSIRର ଗବେଷଣା କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ବ୍ୟାପକ ଅଟେ । ଏଥିରେ କୋଭିଡ୍-19 ମହାମାରୀର ଯଥେଷ୍ଟ ମୁକାବିଲା ସର୍ଭେଲାନ୍ସ, ଫାର୍ମାସ୍ୟୁଟିକାଲ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଆକାରରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
ଦେଶର ଅପୂରଣୀୟ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ CSIRର ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଉପଲବ୍ଧ ଏବଂ ଏହା 'ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ' ଦିଗରେ ଏକ ପ୍ରୟାସ । ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିକଶିତ ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଶସ୍ତା ଏବଂ ସୁଲଭ ମୂଲ୍ୟର ଗୃହ ପ୍ରଯୁକ୍ତି, ମେକ୍-ସିଫ୍ଟ ହସ୍ପିଟାଲ, ପୋର୍ଟେବଲ୍ ହସ୍ପିଟାଲ ଏବଂ ଭୂମିକମ୍ପ ପ୍ରତିରୋଧୀ ଢାଞ୍ଚା ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ ।
ଜୋତା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଚମଡ଼ା ଉତ୍ପାଦରେ ଭାରତ ଅଗ୍ରଣୀ । ଉଚ୍ଚ ମାନର ଉତ୍ପାଦ ବିକଶିତ କରିବା ପାଇଁ ଚମଡ଼ା ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଗବେଷଣା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଜୋତା ଡିଜାଇନ୍ କରିବା ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କ୍ଷେତ୍ର ଯେଉଁଥିରେ ବିଶେଷ ଦକ୍ଷତାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ଏହାକୁ CSIRରେ ସମାଧାନ କରାଯାଉଛି ।
ଧାତୁ ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ଫାଉଣ୍ଡ୍ରି ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରର ମୂଳ ଆଧାର ଯାହା ଧାତୁ ଏବଂ ମିଶ୍ରିତ ପଦାର୍ଥ ସହିତ କାରବାର କରେ । ସରକାରଙ୍କ ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ଅନେକ CSIR ଲ୍ୟାବ୍ରେ ଧାତୁବିଜ୍ଞାନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଗବେଷଣା କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲିଛି।
ଅଧିକାଂଶ ଜନସଂଖ୍ୟା ପାଇଁ ସୁଲଭ ପାନୀୟ ଜଳର ଉପଲବ୍ଧତା ସହରାଞ୍ଚଳ ଏବଂ ଗ୍ରାମୀଣ ଭାରତ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଆହ୍ୱାନ । ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ CSIR ଏହି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସକ୍ରିୟ ଗବେଷଣା କରୁଛି ।
ଗ୍ରାମୀଣ ଉଦ୍ୟୋଗ ସହ ଜଡିତ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ବୁଝିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଅନେକ CSIR ଉତ୍ପାଦ ଅଛି ଯାହା ଗ୍ରାମୀଣ ଉଦ୍ୟୋଗ ପ୍ରତି ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ । CSIR ଗ୍ରାମୀଣ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ଜ୍ଞାନକୌଶଳକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଛି ।
ମତ୍ସ୍ୟ ଚାଷ କ୍ଷେତ୍ରର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରେ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଏବଂ ଦେଶର ସମଗ୍ର ମତ୍ସ୍ୟ ବିଭାଗ ପାଇଁ ଦକ୍ଷତା ବ୍ୟବଧାନ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିବାର ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଛି CSIR ଲ୍ୟାବ୍ ।
ଶିଳ୍ପର ପ୍ରାୟ ସବୁ କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ ମାନବ ସମ୍ବଳ ବିକାଶ ଓ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ । ସମାଜ ପାଇଁ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ଥିବା ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗକୁ ଛାଡି CSIR ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ନିୟୋଜିତ ରହିଛି।
ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ:
ଯଦିଓ ଏହି ପୋର୍ଟାଲରେ ବିଷୟବସ୍ତୁର ସଠିକତାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ସମସ୍ତ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଇଛି, ତଥାପି ଏହାକୁ କୌଣସି ଆଇନଗତ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଲେଖାର ସଠିକ ପୁନଃଉତ୍ପାଦନ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। CSIR ବିଷୟବସ୍ତୁର ସଠିକତା, ପୂର୍ଣ୍ଣତା, ଉପାଦେୟତା କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରେ ନାହିଁ ଏବଂ ପୋଷ୍ଟ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନ/ସମସ୍ୟାର ଉତ୍ତର ଦେବାକୁ ବାଧ୍ୟ ନୁହେଁ। କୌଣସି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଏହି ପୋର୍ଟାଲ ବ୍ୟବହାର ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥିବା କୌଣସି କ୍ଷୟ, କ୍ଷତି, ଦାୟିତ୍ତ୍ୱ କିମ୍ବା ଖର୍ଚ୍ଚ ପାଇଁ CSIR ଉତ୍ତରଦାୟୀ ହେବନାହିଁ ଯେଉଁଥିରେ ପରୋକ୍ଷରେ ହେଉ ଅବା ଦୂରସ୍ଥ ଭାବେ ବିନା କୌଣସି ସୀମା ବୀନା, କୌଣସି ଭୁଲ, ଭାଏରସ, ତ୍ରୁଟି, ଅପଚୟ, ବାଧା ବା ବିଳମ୍ୱ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏହି ୱେବ୍ସାଇଟ୍ ବ୍ୟବହାର କରିବାର ବିପଦ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ୟୁଜର୍ଙ୍କର ହୋଇଥାଏ । ଏହି ପୋର୍ଟାଲ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଦ୍ୱାରା ଏହା ସୂଚିତ ହୋଇଥାଏ ଯେ ୟୁଜର୍ ବିଶେଷ ଭାବେ ସ୍ୱୀକାର କରନ୍ତି ଏବଂ ସହମତ ହୁଅନ୍ତି ଯେ କୌଣସି ୟୁଜର୍ଙ୍କ ଆଚରଣ ପାଇଁ CSIR ଦାୟୀ ନୁହେଁ। ଏହି ପୋର୍ଟାଲରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିବା ଅନ୍ୟ ୱେବ୍ସାଇଟ୍ର ଲିଙ୍କ୍ କେବଳ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସୁବିଧା ପାଇଁ ଦିଆଯାଇଛି। CSIR ସମ୍ପୃକ୍ତ ୱେବ୍ସାଇଟ୍ର ବିଷୟବସ୍ତୁ କିମ୍ବା ବିଶ୍ୱସନୀୟତା ପାଇଁ ଦାୟୀ ନୁହେଁ ଏବଂ ଏଥିରେ ପ୍ରକାଶିତ ମତାମତକୁ ସମର୍ଥନ କରେ ନାହିଁ। CSIR ସବୁବେଳେ ଏଭଳି ଲିଙ୍କ୍ ପେଜ୍ ଉପଲବ୍ଧ ହେବାର ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ଦିଏନାହିଁ। ଏହି ସର୍ତ୍ତାବଳୀରୁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ଯେକୌଣସି ବିବାଦ ଭାରତୀୟ ଅଦାଲତର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଧିକାର କ୍ଷେତ୍ର ଅଧୀନ ହେବ।
Project Veer Gatha was instituted under Gallantry Awards Portal (GAP) in 2021 with the aim to disseminate the details of acts of bravery of the Gallantry Awardees and the life stories of these brave hearts among the students so as to raise the spirit of patriotism and instill amongst them values of civic consciousness. Project Veer Gatha deepened this noble aim by providing a platform to the school students (students of all schools in India) to do creative projects/activities based on gallantry award winners.
The Unique Identification Authority of India (UIDAI), under the Ministry of Electronics and Information Technology, Government of India, invites citizens to participate in the Mascot Design Contest for Aadhaar through the MyGov platform. The mascot will serve as the visual ambassador of UIDAI, symbolising its values of trust, empowerment, inclusivity, and digital innovation.
The Union Public Service Commission (UPSC) marks its 100 years of legacy in shaping India’s civil services. Since its establishment in 1926, UPSC has been the cornerstone of India’s democratic governance, selecting leaders of integrity, competence, and vision who have served the nation in various capacities.
