ભારત, બાળકો અને મહિલાઓની વિશ્વની સૌથી મોટી વસ્તીનું ઘર છે, મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલય અન્ય સંબંધિત મંત્રાલયો અને વિભાગો સાથે આ વસ્તીના પોષણ અને આરોગ્યની સ્થિતિને સુધારવા માટે કામ કરી રહ્યું છે. ભારતમાં પુષ્કળ ભારતીય આહાર પરંપરાગત રીતે અનાજ (જેમ કે ચોખા, ઘઉં, બાજરી, મકાઈ), કઠોળ (જેમ કે દાળ, ચણા અને કિડની બીન), મોસમી ફળો, લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી, મૂળ અને કંદ સહિત ઘણા ખોરાકથી સમૃદ્ધ છે. વધુમાં, ડેરી ઉત્પાદનો, મસાલા, બદામ, બીજ અને તેલ પોષણ અને સ્વાદ બંનેમાં ફાળો આપે છે. આ વિવિધતા માત્ર તાળવું જ પૂરું પાડતી નથી પરંતુ સારા સ્વાસ્થ્ય માટે જરૂરી મેક્રો-અને સૂક્ષ્મ પોષક તત્ત્વોની વ્યાપક શ્રેણીની ખાતરી પણ કરે છે.પરંપરાગત ભારતીય થાળી (થાળી) એ પ્રાદેશિક અને સાંસ્કૃતિક પસંદગીઓના આધારે સામાન્ય રીતે અનાજ, કઠોળ, શાકભાજી, દહીં અને ક્યારેક માંસ અથવા માછલી સહિત આહાર સંતુલન અને વિવિધતાનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. શાકાહારી આહારમાં પણ, ભારત ખાદ્ય સંયોજનો, રસોઈની પદ્ધતિઓ અને મોસમી અનુકૂલનમાં નોંધપાત્ર વિવિધતા દર્શાવે છે.
પોષણ સુરક્ષા, પર્યાવરણીય સ્થિરતા અને સાંસ્કૃતિક સાતત્ય માટે ભારતની આહાર વિવિધતાને પ્રોત્સાહન આપવું અને તેનું સંરક્ષણ કરવું નિર્ણાયક છે. બાજરીના વપરાશને પુનર્જીવિત કરવા, રસોડાના બગીચાઓને પ્રોત્સાહિત કરવા અને સરકારી પોષણ યોજનાઓ (જેમ કે પોષણ અભિયાન) માં સ્થાનિક ખોરાકનો સમાવેશ કરવા જેવા પ્રયાસો સ્વસ્થ ભવિષ્યના નિર્માણ માટે મહત્વપૂર્ણ રહ્યા છે. આપણા પરંપરાગત ખાદ્ય જ્ઞાનને અપનાવીને અને બધા માટે વૈવિધ્યસભર આહારની પહોંચ સુનિશ્ચિત કરીને, ભારત કુપોષણનો અંત લાવવા અને તેના ટકાઉ વિકાસ લક્ષ્યાંકો હાંસલ કરવા તરફ નોંધપાત્ર પગલું ભરી શકે છે.
એવા ભવિષ્યનું નિર્માણ કરવા માટે કે જ્યાં દરેક બાળક અને સ્ત્રીને પર્યાપ્ત પોષણ મળે અને વિકાસની તક મળે, જાગૃતિ, શિક્ષણ અને વર્તણૂક પરિવર્તન માટે નવીન અને ટકાઉ અભિગમો આવશ્યક છે. આવો જ એક અભિગમ પોષણ સંગ્રહાલયની સ્થાપના છે, જે એક સમર્પિત જગ્યા છે જે લોકોને પોષણ અને આરોગ્યના મહત્વ પર શિક્ષિત કરે છે, પ્રેરણા આપે છે અને જોડાય છે. આ સંગ્રહાલય ભારતના પોષણ એજન્ડાને ટેકો આપવા અને પોષણ અભિયાનના સંદેશાઓને મજબૂત કરવા માટે એક ગતિશીલ, સંવાદાત્મક મંચ તરીકે કામ કરી શકે છે.
પોષણ સંગ્રહાલય બનાવવાની દ્રષ્ટિ એક નવીન, સંવાદાત્મક અને સર્વસમાવેશક રાષ્ટ્રીય મંચની સ્થાપના કરવાની છે જે તમામ વય જૂથો, ખાસ કરીને બાળકો, મહિલાઓ અને કિશોરો માટે પોષણ, આરોગ્ય અને સુખાકારી વિશે જાગૃતિ, શિક્ષણ અને કાર્યવાહીને પ્રોત્સાહન આપે છે. આ સંગ્રહાલય જ્ઞાન, પ્રેરણા અને જાહેર જોડાણના કેન્દ્ર તરીકે કામ કરશે, જે સમગ્ર સમાજના અભિગમ દ્વારા કુપોષણને નાબૂદ કરવાના ભારત સરકારના મિશન સાથે સુસંગત છે.
એવી કલ્પના કરવામાં આવી છે કે પોષણ સંગ્રહાલયનો ઉદ્દેશ હશેઃ
પોષણ સંગ્રહાલય માત્ર માહિતીનો ભંડાર જ નહીં પરંતુ એક જીવંત, વિકસતી જગ્યા હશે જ્યાં વિજ્ઞાન, સંસ્કૃતિ અને સર્જનાત્મકતા પોષણને સરકારી કાર્યક્રમમાંથી જન આંદોલનમાં પરિવર્તિત કરવા માટે મળે છે.
એવા મુખ્ય વિષયો છે જેમાં ગેલેરીનું વિભાજન કરવામાં આવશે
ફૂડ ટાઈમલાઈન ઝોન-ભારતીય આહારનો ઇતિહાસ
પોષણનું વિજ્ઞાન
પરંપરાગત ફૂડ ગેલેરી
નીતિઓ, કાર્યક્રમો અને પહેલો
પોષણ માટે જીવન ચક્ર અભિગમ
સંશોધન, માહિતી અને દસ્તાવેજીકરણ
ઇન્ટરેક્ટિવ લર્નિંગ ઝોન
આયુર્વેદ અને ભારતીય ખોરાક
ખાદ્ય અને પોષણમાં તકનીકી હસ્તક્ષેપ
બાળકોનો ખૂણો
આ સ્પર્ધાનો હેતુ પોષણ સંગ્રહાલયની સ્થાપના માટે મુખ્ય વિષયોના ક્ષેત્રો પર લોકો પાસેથી વિચારો મેળવવાનો છે. જ્યાં પોષણ સંગ્રહાલયમાં નવીન વિચારો આમંત્રિત કરવામાં આવે છે જે માત્ર માહિતી પ્રદાન કરવા માટે જ નહીં પરંતુ પોષણના મુદ્દાઓ પર લોકો સાથે જોડાવા માટે પણ સ્થાપિત કરવામાં આવશે.
ફોર્મેટ અપલોડ કરો PDF
સબમિટ કરેલી એન્ટ્રીઓનું મૂલ્યાંકન આ માપદંડોના આધારે કરવામાં આવશેઃ
સંસ્થા સંસ્થામાં રચાયેલી સમિતિ દ્વારા મૂલ્યાંકનના આધારે દરેક શ્રેણી હેઠળ 3 શ્રેષ્ઠ પ્રવેશોની પસંદગી કરશે. દરેક મુખ્ય વિષયવસ્તુના ક્ષેત્ર માટે પ્રથમ, બીજા અને ત્રીજા શ્રેષ્ઠ પ્રવેશકોને પ્રશંસાપત્ર આપવામાં આવશે, જેના પર સાવિત્રીબાઈ ફુલે રાષ્ટ્રીય મહિલા અને બાળ વિકાસ સંસ્થામાં સક્ષમ અધિકારી દ્વારા વિધિવત હસ્તાક્ષર કરવામાં આવશે.
ડૉ. સંઘમિત્રા બૈરક, સંયુક્ત નિયામક (CP), સાવિત્રીબાઈ ફુલે રાષ્ટ્રીય મહિલા અને બાળ વિકાસ સંસ્થા, 5 સિરી સંસ્થાકીય વિસ્તાર, હૌજ ખાસ, નવી દિલ્હી 110016.
સહભાગીઓને ડિજિટલ વિશ્વમાં જાગૃતિ, સલામતી અને સ્થિતિસ્થાપકતાને પ્રોત્સાહન આપતા સર્જનાત્મક અને અસરકારક પોસ્ટરો ડિઝાઇન કરવા માટે આમંત્રિત કરવામાં આવે છે. થીમ, ઓનલાઇન સુરક્ષિત રહો: ડિજિટલ વિશ્વમાં મહિલાઓની સલામતી, ડિઝાઇનરોને મહિલાઓની ડિજિટલ ઓળખની સુરક્ષા, ઓનલાઇન જગ્યાઓમાં આદરને પ્રોત્સાહન આપવા અને ડિજિટલ સાક્ષરતા અને સશક્તિકરણને પ્રોત્સાહન આપવાના મહત્વને પ્રકાશિત કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે.
ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં જીવનની ગુણવત્તામાં વધુ સુધારો કરવા અને જીવનની સરળતા વધારવા માટે, માનનીય પ્રધાનમંત્રીએ 15મી ઓગસ્ટ, 2019ના રોજ જલ જીવન મિશન (JJM) હર ઘર જલની જાહેરાત કરી હતી. આ મિશનનો ઉદ્દેશ દેશના દરેક ગ્રામીણ ઘરને નિશ્ચિત નળ દ્વારા પાણીનો પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.
યુનિયન પબ્લિક સર્વિસ કમિશન (UPSC) ભારતની નાગરિક સેવાઓને આકાર આપવામાં તેના 100 વર્ષના વારસાને ચિહ્નિત કરે છે. 1926 માં તેની સ્થાપના થઈ ત્યારથી, UPSC ભારતના લોકશાહી શાસનનો પાયાનો છે, જેમાં અખંડિતતા, ક્ષમતા અને દ્રષ્ટિ ધરાવતા નેતાઓની પસંદગી કરવામાં આવી છે જેમણે વિવિધ ક્ષમતાઓમાં રાષ્ટ્રની સેવા કરી છે.
