स्वच्छ शौचालय आव्हान

पार्श्वभूमी

स्वच्छ भारत मिशन-शहरी 2.0 स्वच्छ शौचालय आव्हानाची पहिली आवृत्ती सादर करते!

गेल्या नऊ वर्षांत स्वच्छ भारत अभियानाने देशाच्या स्वच्छतेचे चित्र बदलून टाकले आहे. स्वच्छ भारत मिशन (शहरी) 2.0 मुळे आता स्वच्छतेचे साध्य झालेले परिणाम टिकवून ठेवण्यावर आणि त्यातून निर्माण होणाऱ्या गतीला गती देण्यावर भर देण्यात आला आहे.

भारतातील शौचालये आता स्मार्ट तंत्रज्ञान, कार्यक्षम ऑपरेशन आणि देखभाल, महिलांसाठी अतिरिक्त सुरक्षा वैशिष्ट्ये, CT / PT च्या भूप्रदेश-विशिष्ट डिझाईन्स इत्यादींचा वापर करीत आहेत जेणेकरून दर्जेदार स्वच्छता सेवा पूर्ण प्रवेश सुनिश्चित होईल. शहरी भारतभर नागरिकांसाठी 63 लाख + व्यक्ती आणि 6 लाख + सामुदायिक / सार्वजनिक शौचालये आणि मूत्रालये आहेत आणि त्यांची देखभाल सुनिश्चित करणे हा एक सतत व्यायाम आहे.

17 नोव्हेंबर 2023 रोजी माननीय केंद्रीय मंत्र्यांनी सुरू केले, गृहनिर्माण आणि शहरी व्यवहार मंत्रालय, श्री. हरदीप सिंह पुरी, स्वच्छ शौचालय अभियान हे पाच आठवड्यांचे स्वच्छता आणि देखभाल अभियान आहे, जे संपूर्ण भारतातील सार्वजनिक आणि सामुदायिक शौचालयांचे संचालन आणि देखभाल सुधारण्याचा प्रयत्न करते. जागतिक शौचालय दिनी (19 नोव्हेंबर) 25 डिसेंबर 2023 रोजी सुशासन दिनापर्यंत हे अभियान सुरू झाले आहे. सर्व शौचालयांमध्ये स्वच्छता आणि देखभाल अभियानाबरोबरच या अभियानाला आव्हान तत्वही आहे.

स्वच्छ शौचालय आव्हानाचा उद्देश स्वच्छता, प्रवेशयोग्यता, डिझाइनमधील नावीन्यपूर्णता तसेच कार्यक्षमता दर्शविणारी अपवादात्मक सार्वजनिक शौचालये ओळखणे हा आहे. या आव्हानाच्या माध्यमातून हे अभियान FACES च्या (कार्यक्षम, सुगम्य, स्वच्छ, पर्यावरणपूरक, सुरक्षित) निकषांनुसार सार्वजनिक आणि सामुदायिक स्वच्छतागृहांची उत्तम देखभाल करणार आहे.

कोण अप्लाय करू शकतो?

1. शहरी स्थानिक संस्था / शहरे
2. पॅरास्टेटल संस्था
3. इतर केंद्रीय मंत्रालये आणि विभाग.
4. खाजगी ऑपरेटर, NGOs, SHGs, नागरिक गट

अर्जाची अंतिम तारीख?

FACES च्या निकषांचे पालन करणाऱ्या शौचालयांसाठीचा उमेदवारी अर्ज 25 डिसेंबर 2023 पर्यंत लाइव्ह आहे.

मूल्यमापन निकष?

सर्व नामांकित शौचालयांचे मूल्यांकन FACES (कार्यक्षम, सुलभ, स्वच्छ, पर्यावरणपूरक, सुरक्षित) च्या मापदंडांच्या आधारे केले जाईल. 25 डिसेंबर 2023 रोजी नामनिर्देशन संपल्यानंतर MoHUA तज्ज्ञ आणि अधिकाऱ्यांची स्वतंत्र ज्युरी नामांकित शौचालय मॉडेल्सचे सखोल मूल्यमापन करेल. निवड प्रक्रियेत ज्युरी सदस्यांसह निवडलेल्या सबमिशनच्या मुलाखतीच्या फेऱ्यांचा देखील समावेश असू शकतो.

मान्यता आणि पुरस्कार:

स्वच्छ शौचालय आव्हानाद्वारे MoHUA द्वारे निवडलेल्या सर्वोत्कृष्ट मॉडेल शौचालयांना स्वच्छ भारत सार्वजनिक शौचालयाच्या गुणवत्तेचा शिक्का प्रदान केला जाईल जे त्यांच्या स्वच्छता सुविधांना इतरांनी नक्कल करण्यासाठी आणि त्यातून शिकण्यासाठी बेंचमार्क म्हणून ओळखले जाईल.