ਪਿਛੋਕੜ
ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ-ਸ਼ਹਿਰੀ 2.0 ਸਵੱਛ ਪਖਾਨੇ ਚੈਲੰਜ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਐਡੀਸ਼ਨ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ!
ਪਿਛਲੇ ਨੌਂ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਵੱਛਤਾ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ (ਸ਼ਹਿਰੀ) 2.0 ਦੇ ਨਾਲ, ਹੁਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਵੱਛਤਾ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਗਤੀ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪਖਾਨੇ ਹੁਣ ਸਮਾਰਟ ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਕੁਸ਼ਲ ਸੰਚਾਲਨ ਅਤੇ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ, ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਵਾਧੂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ, CT/PT ਦੇ ਖੇਤਰ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀਆਂ ਸਵੱਛਤਾ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਲਈ 63 ਲੱਖ+ ਵਿਅਕਤੀ ਅਤੇ 6 ਲੱਖ+ ਕਮਿਊਨਿਟੀ/ਜਨਤਕ ਪਖਾਨੇ ਅਤੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਘਰ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਇੱਕ ਨਿਰੰਤਰ ਅਭਿਆਸ ਹੈ।
ਆਵਾਸ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਮਾਣਯੋਗ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਪੁਰੀ ਦੁਆਰਾ 17 ਨਵੰਬਰ, 2023 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਸਵੱਛ ਪਖਾਨੇ ਮੁਹਿੰਮ ਪੰਜ ਹਫਤਿਆਂ ਦੀ ਸਵੱਛਤਾ ਅਤੇ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਮੁਹਿੰਮ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਪਖਾਨੇ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਅਤੇ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿਸ਼ਵ ਪਖਾਨਾ ਦਿਵਸ (19 ਨਵੰਬਰ) ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ 25 ਦਸੰਬਰ 2023 ਨੂੰ ਸੁਸ਼ਾਸਨ ਦਿਵਸ ਤੱਕ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਪਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਾਈ ਅਤੇ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਤੱਤ ਵੀ ਹੈ।
ਕਲੀਨ ਟਾਇਲਟ ਚੈਲੰਜ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਬੇਮਿਸਾਲ ਜਨਤਕ ਪਖਾਨੇ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣਾ ਹੈ ਜੋ ਸਵੱਛਤਾ, ਪਹੁੰਚਯੋਗਤਾ, ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਚੈਲੰਜ ਰਾਹੀਂ, ਮਿਸ਼ਨ FACES (Functional/ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ, Accessible/ਪਹੁੰਚਯੋਗ, Clean/ਸਾਫ਼, Eco-Friendly/ਵਾਤਾਵਰਣ-ਅਨੁਕੂਲ, Safe/ਸੁਰੱਖਿਅਤ) ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਸਾਧਾਰਣ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਪਖਾਨੇ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰੇਗਾ।
ਕੌਣ ਅਪਲਾਈ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ?
- ਸ਼ਹਿਰੀ ਸਥਾਨਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ / ਸ਼ਹਿਰ
- ਪੈਰਾਸਟੇਟਲ (ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰੀ ਜਾਂ ਅੰਸ਼ਕ ਮਲਕੀਅਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ) ਸੰਸਥਾਵਾਂ
- ਹੋਰ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਤੇ ਵਿਭਾਗ
- ਨਿੱਜੀ ਸੰਚਾਲਕ, NGOs, SHGs, ਨਾਗਰਿਕ ਸਮੂਹ
ਅਰਜ਼ੀ ਦੇਣ ਦੀ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ?
FACES ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਖਾਨੇ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਫਾਰਮ 25 ਦਸੰਬਰ 2023 ਤੱਕ ਲਾਈਵ ਹੈ।
ਮੁਲਾਂਕਣ ਮਾਪਦੰਡ?
ਸਾਰੇ ਨਾਮਜ਼ਦ ਪਖਾਨਿਆਂ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ FACES (Functional/ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ, Accessible/ਪਹੁੰਚਯੋਗ, Clean/ਸਾਫ਼, Eco-Friendly/ਵਾਤਾਵਰਣ-ਅਨੁਕੂਲ, Safe/ਸੁਰੱਖਿਅਤ) ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। 25 ਦਸੰਬਰ 2023 ਨੂੰ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀਆਂ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਮਾਹਰਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਜਿਊਰੀ ਨਾਮਜ਼ਦ ਪਖਾਨਿਆਂ ਦੇ ਮਾਡਲਾਂ ਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰੇਗੀ। ਚੋਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਜਿਊਰੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਚੁਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਬਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਇੰਟਰਵਿਊ ਰਾਊਂਡ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ:
ਕਲੀਨ ਟਾਇਲਟ ਚੈਲੰਜ ਦੁਆਰਾ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਰਵਉੱਤਮ ਮਾਡਲ ਪਖਾਨੇ ਨੂੰ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀ ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਸਰਵਜਨਿਕ ਸ਼ੌਚਲਿਆ ਸੀਲ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਵੱਛਤਾ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਅਪਣਾਉਣ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਵਜੋਂ ਪਹਿਚਾਣ ਦੇਵੇਗਾ।