పూర్వరంగం
యోగా అనేది ప్రాచీన భారతీయ సంప్రదాయం యొక్క అమూల్యమైన బహుమతి. "యోగా" అనే పదం సంస్కృత మూలమైన యుజ్ నుండి ఉద్భవించింది, దీని అర్థం "కలవడం", "చేరడం" లేదా "ఏకము చేయడం", ఇది మనస్సు మరియు శరీరం యొక్క ఐక్యతను సూచిస్తుంది; ఆలోచన మరియు చర్య; నియంత్రణ మరియు నెరవేర్పు; మనిషి మరియు ప్రకృతి మధ్య సామరస్యం మరియు ఆరోగ్యం మరియు ఆరోగ్యానికి సంపూర్ణ విధానం. యోగా వ్యాధి నివారణ, ఆరోగ్య ప్రమోషన్ మరియు అనేక జీవనశైలి సంబంధిత రుగ్మతల నిర్వహణకు ప్రసిద్ధి చెందింది. దాని గ్లోబల్ అప్పీల్‌ను గుర్తిస్తూ, 11 డిసెంబర్ 2014న, ఐక్యరాజ్యసమితి జనరల్ అసెంబ్లీ (UNGA) జూన్ 21ని అంతర్జాతీయ యోగా దినోత్సవంగా (IDY) ప్రకటిస్తూ తీర్మానం (రిజల్యూషన్ 69/131) ఆమోదించింది.
అవార్డుల ఉద్దేశ్యం
రెండో అంతర్జాతీయ యోగా దినోత్సవం సందర్భంగా ఒక అంతర్జాతీయ యోగా, మరో జాతీయ యోగా పురస్కారాలను ప్రదానం చేయనున్నట్లు గౌరవ ప్రధాన మంత్రి ప్రకటించారు. యోగాను ప్రోత్సహించడం మరియు అభివృద్ధి చేయడం ద్వారా సమాజంపై స్థిరమైన కాలం పాటు గణనీయమైన ప్రభావాన్ని చూపిన వ్యక్తి(లు)/సంస్థ(లు)లను గుర్తించడం మరియు సన్మానించడం ఈ అవార్డు యొక్క ఉద్దేశ్యం.
అవార్డుల గురించి
యోగా అభివృద్ధి మరియు ప్రచారం కోసం యోగా రంగంలో ఆదర్శప్రాయమైన కృషికి ప్రతి సంవత్సరం ఈ అవార్డులను అందించాలని ప్రతిపాదించబడింది. సహకారం జాతీయ మరియు అంతర్జాతీయ స్థాయిలలో గుర్తించబడాలని ప్రతిపాదించబడింది. అంతర్జాతీయ యోగా దినోత్సవం (IDY) (జూన్ 21) సందర్భంగా ఏటా ఈ అవార్డును అందజేస్తారు. 21 జూన్‌ను ఐక్యరాజ్యసమితి జనరల్ అసెంబ్లీ IDYగా ప్రకటించింది, దీనిని సాధారణంగా యోగా దినోత్సవంగా సూచిస్తారు.
అవార్డుల నామకరణం
యోగాకు అద్భుతమైన కృషి చేస్తున్న ప్రతిపాదకులు గౌరవించబడతారని నిర్ధారించడానికి, భారత ప్రధాని, 2016లో అంతర్జాతీయ యోగా దినోత్సవం సందర్భంగా యోగాను ప్రోత్సహించడం మరియు అభివృద్ధి చేయడం కోసం అవార్డులను ప్రకటించారు.
- జాతీయ స్థాయిలో యోగాకు ప్రధానమంత్రి అవార్డులు (2 సంఖ్యలు)
- అంతర్జాతీయ స్థాయిలో యోగాకు ప్రధాన మంత్రి అవార్డులు (2 సంఖ్యలు)
కేటగిరీలు
ఈ అవార్డులను జాతీయ, అంతర్జాతీయ రెండు కేటగిరీల్లో ఇవ్వనున్నారు. మచ్చలేని ట్రాక్ రికార్డ్, యోగా ప్రచారం, అభివృద్ధికి విశేష కృషి చేసిన సంస్థలకు ఈ అవార్డులను అందజేయనున్నారు. ఒక నిర్దిష్ట సంవత్సరంలో, ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మంది వ్యక్తులు/సంస్థలకు అవార్డులు ఇవ్వాలని జ్యూరీ నిర్ణయించవచ్చు. ఒకసారి అవార్డు అందుకున్న సంస్థను మళ్లీ అదే కేటగిరీలో అవార్డు ఇవ్వడానికి పరిగణనలోకి తీసుకోకపోవచ్చు.
జాతీయ: యోగా ప్రచారం, అభివృద్ధికి కృషి చేసిన భారత సంతతికి చెందిన సంస్థలకు ఈ రెండు జాతీయ అవార్డులను ప్రదానం చేయనున్నారు.
అంతర్జాతీయ: ప్రపంచవ్యాప్తంగా యోగా ప్రచారం, అభివృద్ధికి కృషి చేసిన భారతీయ లేదా విదేశీ సంతతికి చెందిన సంస్థలకు ఈ రెండు అంతర్జాతీయ అవార్డులు ఇవ్వనున్నారు.
అవార్డు
- విజేతల పేర్లను 2024 చివరి నాటికి ప్రకటిస్తారు.
- విజేతలను ట్రోఫీ, సర్టిఫికెట్, నగదు పురస్కారం ద్వారా సత్కరిస్తారు.
- అంతర్జాతీయ యోగా సదస్సు సందర్భంగా ఈ సన్మాన కార్యక్రమం జరగనుంది.
- ఒక్కో క్యాష్ అవార్డు విలువ రూ.25 లక్షలు.
- ఉమ్మడి విజేతల విషయంలో, అవార్డులను విజేతలకు పంచుతారు
దరఖాస్తు చేసే విధానం
అన్ని విధాలుగా పూర్తి చేయబడిన దరఖాస్తును దరఖాస్తుదారుడు నేరుగా చేయవచ్చు లేదా ఈ అవార్డు ప్రక్రియ కింద పరిశీలన కోసం ఒక ప్రముఖ యోగా సంస్థ ద్వారా నామినేట్ చేయబడవచ్చు.
ఈ మార్గదర్శకాల్లోని సెక్షన్ 4లో పేర్కొన్న అర్హత ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా ఉన్న అన్ని సంస్థలకు దరఖాస్తు అందుబాటులో ఉంటుంది. దరఖాస్తులు/ నామినేషన్లను (మైగవ్ ప్లాట్ఫామ్ ద్వారా మాత్రమే) సమర్పించవచ్చు. దీనికి సంబంధించిన లింక్ ఆయుష్ మంత్రిత్వ శాఖ వెబ్సైట్, నేషనల్ అవార్డ్స్ పోర్టల్లో కూడా అందుబాటులో ఉంటుంది.
దరఖాస్తుదారుడు ఒక నిర్దిష్ట సంవత్సరంలో జాతీయ అవార్డు లేదా అంతర్జాతీయ అవార్డు అనే ఒక అవార్డు కేటగిరీకి మాత్రమే నామినేట్ చేయవచ్చు/ నామినేట్ చేయవచ్చు.
అర్హత
యోగా యొక్క ప్రమోషన్ మరియు డెవలప్‌మెంట్‌లో గణనీయమైన మరియు అత్యుత్తమ కృషి చేసిన సంస్థలను గుర్తించడం అవార్డుల ఉద్దేశం.
ఈ విషయంలో ఈ అవార్డులకు దరఖాస్తు చేసుకునేవారు/నామినీలకు యోగాపై మంచి అనుభవం, లోతైన అవగాహన ఉండాలి.
జాతీయ మరియు అంతర్జాతీయ రెండింటికీ వ్యక్తిగత కేటగిరీ కింద దరఖాస్తుదారుడు/ నామినీ యొక్క కనీస అర్హత వయస్సు 40 సంవత్సరాలు.
మచ్చలేని ట్రాక్ రికార్డుతో కనీసం 20 (ఇరవై) సంవత్సరాల సర్వీస్ మరియు యోగా యొక్క ప్రచారం మరియు అభివృద్ధికి అద్భుతమైన సహకారం.
స్క్రీనింగ్ కమిటీ
వచ్చిన దరఖాస్తులు, నామినేషన్లను ఆయుష్ మంత్రిత్వ శాఖ ప్రతి ఏటా ఏర్పాటు చేసే స్క్రీనింగ్ కమిటీ పరిశీలిస్తుంది. స్క్రీనింగ్ కమిటీలో చైర్ పర్సన్ సహా నలుగురు సభ్యులు ఉంటారు.
- మంత్రిత్వ శాఖ ద్వారా స్వీకరించబడే అన్ని దరఖాస్తులు/నామినేషన్లను స్క్రీనింగ్ కమిటీ పరిగణనలోకి తీసుకుంటుంది.
- స్క్రీనింగ్ కమిటీ జాతీయ మరియు అంతర్జాతీయ అవార్డులకు గరిష్టంగా 50 మంది పేర్లను సిఫారసు చేస్తుంది.
స్క్రీనింగ్ కమిటీలో ఈ క్రింది విధంగా 3 మంది అధికారిక సభ్యులు ఉంటారు:
ఆయుష్ కార్యదర్శి-ఛైర్మన్
డైరెక్టర్, CCRYN-సభ్యుడు
డైరెక్టర్, MDNIY-సభ్యుడు
ఈ కమిటీలో ఒక అధికారిని సభ్యుడిగా కార్యదర్శి ఆయుష్ నామినేట్ చేయవచ్చు.
మూల్యాంకన కమిటీ (జ్యూరీ)
మూల్యాంకన కమిటీ (జ్యూరీ) ఒక చైర్‌పర్సన్‌తో సహా 7 మంది సభ్యులను కలిగి ఉంటుంది. జ్యూరీలో వివిధ రంగాలకు చెందిన ప్రముఖ వ్యక్తులు ఉంటారు, వీటిని ప్రతి సంవత్సరం ఆయుష్ మంత్రిత్వ శాఖ నామినేట్ చేస్తుంది. స్క్రీనింగ్ కమిటీ సూచించిన పేర్లను జ్యూరీ పరిశీలిస్తుంది. ఇది స్వయంగా తగిన అభ్యర్థులను కూడా నామినేట్ చేయవచ్చు.
మూల్యాంకన కమిటీ (జ్యూరీ) ఈ క్రింది విధంగా 4 అధికారిక సభ్యులను కలిగి ఉంటుంది:
| క్యాబినెట్ సెక్రటరీ | - ఛైర్మన్ |
| ప్రధాన మంత్రి సలహాదారు | - సభ్యుడు |
| విదేశాంగ కార్యదర్శి | - సభ్యుడు |
| ఆయుష్ కార్యదర్శి | - మెంబర్ సెక్రటరీ |
ఈ కమిటీలో ముగ్గురు నాన్-ఆఫీసర్లను కేబినెట్ కార్యదర్శి సభ్యులుగా నామినేట్ చేయవచ్చు.
మూల్యాంకన ప్రమాణాలు
- జ్ఞానం యొక్క శరీరానికి సహకారం.
- మానసిక, శారీరక మరియు ఆధ్యాత్మిక ఆరోగ్యానికి సాధనంగా ప్రజలలో యోగాను ప్రోత్సహించడంలో సహకారం.
- నైతిక, ఆధ్యాత్మిక విలువలను బలోపేతం చేయడం ద్వారా సమాజంపై ప్రభావం చూపుతుంది.
మూల్యాంకనం మార్గదర్శకాలు
- రెండు కేటగిరీల అవార్డులకు జ్యూరీ అత్యున్నత నిర్ణయాధికార సంస్థగా ఉంటుంది.
- జ్యూరీకి ఏ దరఖాస్తుదారుడినైనా నామినేట్ చేసే హక్కు ఉంటుంది.
- మూల్యాంకనం చేసేటప్పుడు, దరఖాస్తుదారుడు పైన పేర్కొన్న పరామీటర్లను ప్రదర్శించిన కాలవ్యవధి ఒక కీలక ప్రమాణం.
- ఏదైనా జ్యూరీ సభ్యుడు తన సమీప బంధువు ఒక నిర్దిష్ట దరఖాస్తుదారుతో సంబంధం కలిగి ఉంటే జ్యూరీలో పనిచేయడానికి అనర్హుడు మరియు జ్యూరీ సభ్యుడు ఈ ప్రక్రియ నుండి వైదొలిగే హక్కును కలిగి ఉంటాడు.
- జ్యూరీ సభ్యులు సమావేశాల చర్చలకు సంబంధించి అత్యంత గోప్యత పాటించాలి.
- జ్యూరీ సభ్యులకు దరఖాస్తుదారుడు(లు) సమర్పించిన అర్హత పత్రాల కాపీ ఇవ్వబడుతుంది.
- అన్ని జ్యూరీ సమావేశాలు న్యూఢిల్లీలో జరుగుతాయి.
- జ్యూరీ యొక్క ప్రతి సమావేశం రికార్డ్ చేయబడుతుంది మరియు మినిట్స్ పై జ్యూరీ సభ్యులందరూ సంతకం చేస్తారు.
- జ్యూరీ సభ్యుడు సమావేశానికి హాజరు కాలేకపోతే, అతను / ఆమె తన ఎంపికను లిఖితపూర్వకంగా తెలియజేయవచ్చు.
- అవసరమైనప్పుడల్లా జ్యూరీ చైర్ పర్సన్ ప్రత్యేక రంగాల నిపుణుల సలహా తీసుకోవచ్చు.
- జ్యూరీ నిర్ణయం అంతిమమైనది మరియు కట్టుబడి ఉంటుంది మరియు వారి నిర్ణయానికి సంబంధించి ఎటువంటి అప్పీలు లేదా ఉత్తరప్రత్యుత్తరాలు స్వీకరించబడవు.
- జ్యూరీ ప్రతి సంవత్సరం అవార్డులను ఖరారు చేయడానికి దాని స్వంత విధానాన్ని నిర్ణయించవచ్చు.
సాధారణ నియమనిబంధనలు
- లేఖలు రాయడం, ఇమెయిల్స్ పంపడం, టెలిఫోన్ కాల్స్ చేయడం, వ్యక్తిగతంగా సంప్రదించడం లేదా ఈ విషయంలో మరేదైనా ఇలాంటి కార్యకలాపాల ద్వారా జ్యూరీలోని ఏ సభ్యుడినైనా ప్రభావితం చేస్తున్నట్లు తేలితే దరఖాస్తుదారుడు జీవితకాలానికి అనర్హుడు. ఈ అనర్హత వేటు వేయడం వల్ల అనర్హత వేటు పడిన వ్యక్తులు ఈ అవార్డుల పరిశీలనకు అనర్హులవుతారు.
- దరఖాస్తుదారుడు అందించిన ఏదైనా సమాచారం ఏ విధంగానైనా తప్పు, తప్పు లేదా అసత్యమని తేలితే దరఖాస్తుదారుడు మూడు సంవత్సరాల కాలానికి అనర్హుడు కావచ్చు.
- దరఖాస్తుదారుని ద్వారా అందించబడ్డ సమాచారం గోప్యంగా పరిగణించబడుతుంది మరియు వారి అర్హతను నిర్ణయించే ప్రయోజనాల కొరకు మాత్రమే ఉపయోగించబడుతుంది.
- ఎంట్రీ ఫారంలో నిర్దిష్ట సమాచారాన్ని అందించేటప్పుడు, సంస్థ పూర్తి పోస్టల్ చిరునామా, ఇమెయిల్ చిరునామా, టెలిఫోన్ నంబర్, మొబైల్ ఫోన్ నంబర్ మరియు ఫ్యాక్స్ నంబర్ (ఏవైనా ఉంటే) సరిగ్గా నింపబడిందని ధృవీకరించాలి.
- సమర్పించిన పత్రాలపై మంత్రిత్వ శాఖ వివరణలు కోరవచ్చు.
- దరఖాస్తుల స్వీకరణ ప్రారంభ తేదీ 04/05/2024 మరియు ఎంట్రీలను సమర్పించడానికి చివరి తేదీ 30/06/2024. సబ్మిట్ చివరి తేదీ తర్వాత వచ్చిన ఎంట్రీలను తిరస్కరించే హక్కు మంత్రిత్వ శాఖకు ఉంది.
- ఏవైనా ఫిర్యాదులు ఉంటే, భారత ప్రభుత్వ ఆయుష్ మంత్రిత్వ శాఖ కార్యదర్శి ద్వారా పరిష్కరించబడుతుంది, ఈ విషయంలో అతని నిర్ణయం అంతిమమైనది మరియు కట్టుబడి ఉంటుంది.
నిరాకరణ
ఈ ఫారాన్ని నింపడంలో దయచేసి చాలా జాగ్రత్త వహించండి. దరఖాస్తులో ప్రతి కాలమ్ కు వ్యతిరేకంగా నమోదు చేసిన వివరాలు అవార్డుల నిర్ధారణ కోసం తుదివిగా పరిగణించబడతాయి. వివరాల మార్పు అభ్యర్థనను ఏ దశలోనూ స్వీకరించరు.